Zwanger worden: het begint met een gezonde leefstijl.
Als je zwanger wilt worden is het van belang dat je goed voor jezelf zorgt. Daar hoort een goede voorbereiding en een gezonde levensstijl bij. Zorg dat jij en je partner al gezond leven voordat je zwanger wordt.
Foliumzuur
Iedere vrouw die zwanger wil worden, doet er goed aan dagelijks extra foliumzuur te slikken.
Vrouwen die voldoende foliumzuur gebruiken, hebben een kleinere kans om een kind te krijgen met een open rug of een andere vorm van een neuraalbuis defect. Vanuit de neurale buis groeien de hersenen en het ruggenmerg. Deze buis sluit zich in de vierde week na de bevruchting. Wanneer dit niet goed gebeurt, blijft er een opening bestaan waardoor het ruggenmerg in open verbinding staat met de buitenwereld. Het slikken van foliumzuur biedt geen garantie dat je kind deze aandoening niet heeft, maar helpt dit risico wel te verkleinen.
Vanuit de overheid is het advies om vanaf vier weken vóór de bevruchting tot acht weken ná de bevruchting dagelijks 0,4 of 0,5 milligram extra foliumzuur te slikken. Wanneer een gewenste zwangerschap onverhoopt langer op zich laat wachten, moet je foliumzuur wel blijven slikken. Foliumzuur richt bij langdurige inname geen enkele schade aan.
Foliumzuur is verkrijgbaar bij de drogist en/of de apotheek.
Het kan ook in een multivitamine –preparaat verwerkt zitten.
Gezond gewicht
De kans op zwangerschap is het grootst bij een gezond gewicht van de vrouw. Zowel over- als ondergewicht kunnen je menstruele cyclus verstoren.
Of je een gezond gewicht hebt, kun je bepalen door je BMI te berekenen.
Een gezond BMI ligt tussen de 20 en 25. Boven de 30 is sprake van ernstig overgewicht.
Bij overgewicht is het verstandig om een gezond gewicht te bereiken vóórdat je start met het proberen zwanger te worden en in ieder geval vóór het ondergaan van vruchtbaarheidsbehandelingen. Streng lijnen tijdens de vruchtbaarheidsbehandelingen is niet raadzaam. Daarnaast geeft overgewicht een grotere kans op miskramen en extra risico’s voor de zwangerschap en bevalling.
Bij ondergewicht kan de eisprong geremd worden waardoor de menstruele cyclus verstoord raakt. Als je BMI onder de 20 ligt en je wilt zwanger worden, neem dan extra zetmeelrijke voeding, zoals (volkoren) pasta en aardappelen en eiwitrijke voeding, zoals kaas, boter, vis en volle melk.
Bij een BMI gelijk of hoger dan 35 wordt er geen behandeling gestart. Dit is een landelijke richtlijn.
Roken en drugs
Het zal voor niemand een verrassing zijn: roken en drugsgebruik passen niet in een gezonde leefstijl. Drugsgebruik vermindert niet alleen de zwangerschapskans maar is ook
zeer schadelijk voor het ongeboren kind. De kans op zwangerschap neemt af wanneer één of beide partners rookt en roken is niet zonder gevaar voor de zwangerschap en het ongeboren kind. Wees ervan bewust dat ook het zogenaamde ‘meeroken’ schadelijk kan zijn.
Over het algemeen genomen kan gesteld worden dat een vrouw die rookt minder vruchtbaar is. Roken maakt dat een vrouw eerder in de overgang komt omdat het de kwaliteit van de eicellen aantast. Bovendien heeft een rokende vrouw een twee keer zo grote kans op eileiderproblemen, zoals een eileiderontsteking. En de rijping van eicellen wordt gehinderd doordat nicotine de aanmaak van het geslachtshormoon remt.
Het sperma van mannen die roken is van slechtere kwaliteit dan dat van mannen die niet roken. In het ejaculaat zitten niet alleen minder spermacellen, maar ze hebben daarnaast ook vaker een afwijkende vorm. Bij een ICSI-behandeling hebben niet-rokende mannen een bijna twee keer zo grote kans op succes! Wanneer een man stopt met roken, is de zaadkwaliteit na ongeveer twee à drie maanden verbeterd. Zo lang duurt namelijk het proces van de aanmaak van nieuwe zaadcellen.
De risico’s van roken strekken zich ook uit tot grotere kans op een miskraam, placentaloslating, doodgeboorte, vroeggeboorte en wiegendood. Dochters van rokende moeders hebben grotere kans op vruchtbaarheidsproblemen, want roken tast de eicellen van het ongeboren meisje aan.
Stoppen met roken is natuurlijk altijd erg moeilijk. Het beste is om te stoppen voordat je begint met proberen zwanger te worden. Een betere motivatie dan (gezond) zwanger willen worden is er toch niet? Als je al bezig bent met vruchtbaarheidsbehandelingen kan het extra zwaar zijn om te stoppen. Je zit dan toch al in een periode met doorgaans veel stress en onzekerheid. Als je daarnaast ook nog energie moet steken in het stoppen met roken kan dat een onmogelijke opgave lijken. Toch is het verstandig om dit wél te doen. De vruchtbaarheid en de kans op een zwangerschap en een gezond kind nemen toe als jij en je partner de sigaretten laten staan. Deze wetenschap biedt misschien een extra stimulans om te stoppen met roken. Mocht het niet lukken om op eigen kracht te stoppen, dan kun je overwegen om hier hulp voor in te schakelen.
Alcohol
Voor alcohol geldt dat matigheid geboden is als je zwanger wilt worden. Een enkele keer een glaasje wijn tast de vruchtbaarheid niet aan, maar alcohol verhoogt wel de hoeveelheid oestrogeen in het bloed. Dit heeft invloed op de menstruele cyclus. Wanneer je zwanger bent is uiteraard het dringende advies om alcohol volledig te vermijden. De alcohol komt namelijk ook in het bloed van het kind.
Ook voor mannen is het advies om alcoholgebruik te matigen in de periode dat je probeert zwanger te worden en zeker tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen. Alcohol remt de aanmaak van het mannelijk hormoon testosteron en bevordert de afbraak ervan. Hierdoor neemt het aantal zaadcellen af. Tegelijkertijd neemt het aantal afwijkende zaadcellen juist toe. Dus ook voor de man is het advies om het alcoholgebruik te beperken.
Zaadkwaliteit
Zaadkwaliteit is niet constant. Sperma wordt aangemaakt in de bal (testikel). Tussen het begin van de aanmaak en de ejaculatie (klaarkomen) zit ongeveer drie maanden. Ziekte (koorts), medicijngebruik en leefstijl waaraan het lichaam in deze periode is blootgesteld kunnen de zaadkwaliteit beïnvloeden.
Roken, gebruik van alcohol en drugs is niet goed voor de zaadkwaliteit
Sommige medicijnen kunnen ook negatieve invloed hebben op de spermakwaliteit.
Voor vragen hierover kunt u terecht bij uw arts of apotheek.
Als u nieuwe medicijnen krijgt is het verstandig om aan te geven dat u een kinderwens heeft.
Indien er sprake is geweest van hoge koorts, kan het zelfs zo zijn dat er nagenoeg geen goede zaadcellen meer zijn.
Mocht u in een behandeling zitten en zich hierover zorgen maken, kunt u contact opnemen met de verpleegkundige tijdens haar telefonisch spreekuur.
Daarnaast zijn er enkele algemene adviezen om de zaadkwaliteit te bevorderen:
- Draag geen strak zittend ondergoed.
- Neem de laptop niet op schoot.
- Draag de mobiele telefoon niet in de broekzak.
- Gebruik geen glijmiddelen, deze kunnen het zaad aantasten.
- Saunabezoek beperken